ბიზნესზე გაცვლილი თეთრი ხალათი

ფარმაცევტული ბაზარი საქართველოში უფრო განვითარებულია, ვიდრე ნებისმიერ ჩვენს მეზობელ ქვეყანაში.

მისი კომპანიის სერვისით ბევრ თქვენგანს უსარგებლია, მაგრამ პირადად მას ცოტა თუ იცნობს, მისი ბიზნესისტორიის შესახებ კიდევ უფრო ნაკლებმა ადამიანმა თუ იცის. თავის დროზე დღეს უკვე წარმატებული ბიზნესმენი ფეხბურთელობაზე ოცნებობდა, შემდეგ პროფესიით ექიმი გახდა, საბოლოოდ კი, ბიზნესამდე მივიდა. კომპანია "ჯი პი სის" დამფუძნებელი და ხელმძღვანელი დავით კილაძე პალიტრა TV-ს გადაცემა ბიზნეს PRESS-ის სტუმარია.

-საინტერესოა, სად უფრო დიდია აზარტი - ფეხბურთში თუ ბიზნესში?

- ალბათ, ცხოვრება არის ასეთი აზარტული და, შესაბამისად, მის ყველა სფეროში არის გარკვეული აზარტი. როგორც სპორტში, ასევე ხელოვნებაში, ბიზნესში და პოლიტიკაშიც.

-პროფესიით ექიმი, პედიატრი ხართ. რატომ გადაწყვიტეთ პირველადი პროფესიისთვის თავის დანებება და ბიზნესში წასვლა?

-სხვათა შორის, ძალიან გამიჭირდა ამ გადაწყვეტილების მიღება იმიტომ, რომ საკმაოდ დიდი ხანი ვიმუშავე ექიმად. თბილისის სამედიცინო ინსტიტუტის პედიატრიული ფაკულტეტი დავამთავრე. პრაქტიკულად, ბოლო კურსებიდან სულ ვმუშაობდი ექთნად, მერე ექიმად. ვსწავლობდი და ვმუშაობდი უცხოეთში, საფრანგეთში, ტულუზის ინსტიტუტში, ნეონატოლოგი გახლავართ პროფესიით. ოდესღაც ახალშობილთა რეანიმაციის ექიმი ვიყავი. თუმცა ბავშვობიდან ექიმობაზე არ მიოცნებია. როგორც ყველა ბიჭი თბილისში, ფეხბურთს ვთამაშობდი და ფეხბურთელობაზე ვოცნებობდი იმიტომ, რომ იმ ეპოქაში ქართული ფეხბურთი საკმაოდ წარმატებული იყო.

-ფეხბურთელობა არ გამოვიდა?

- ვეღარ გავაგრძელე, მშობლების გადაწყვეტილებაც იყო. სკოლაშიც ცუდად არ ვსწავლობდი, ოქროს მედალზე მაქვს დამთავრებული ფიზიკა-მათემატიკური სკოლა. ასე მოვხვდი მედიცინაში. შემდეგ მედიცინა შემიყვარდა, სამეცნიერო ხარისხიც გავაკეთე და როცა შეუთავსებელი გახდა ბიზნესთან მედიკოსის პრაქტიკის გაგრძელება, მაშინ გადაწყვეტილება ბიზნესის სასარგებლოდ მივიღე. ვფიქრობ, არ შევმცდარვარ. საკუთარი თავის რელიზაცია ბიზნესში უფრო მოვახდინე, ვიდრე მედიცინაში. თან ამ დროს საფრანგეთში ყოფნა მომიწია და როცა ვნახე სხვაობა საფრანგეთსა და იმ რეალობას შორის, რაც ჩვენთან მედიცინაში იყო იმ პერიოდში, არანაირი სურვილი აღარ გამჩენია შემდეგ იმ კლინიკაში დაბრუნების, სადაც ვმუშაობდი.

-თუმცა ჩვილ ბავშვებთან ურთიერთობა ცალკე სიამოვნებაა. იშვიათად შევხვედრივარ ნეონატოლოგ მამაკაცებს. როგორც წესი, ამ პროფილს ქალები უფრო ირჩევენ ხოლმე. რატომ წახვედით ამ მიმართულებით?

-გულახდილად გეტყვით, დიდი არჩევანიც არ იყო. სულ რეანიმაციაში ვმუშაობდი და, სხვათა შორის, რეანიმაციაში მუშაობამ ძალიან კარგად გამომიმუშავა კრიტიკულ სიტუაციაში ორიენტაციის უნარი, რაც შემდეგ ძალიან გამომადგა ბიზნესში. არჩევანის საშუალება ჩემ დროს არ იყო - ვამთავრებდი ინსტიტუტს, პრაქტიკულად, აღარაფერი არსებობდა. ადრე, საბჭოთა პერიოდში განაწილების სისტემა იყო, მაგრამ იმ პერიოდში ესეც დაშლილი იყო. ამიტომ, ასე შემთხვევით ნეონატოლოგიაში მოვხვდი და საკმაოდ დიდი ხანი გავატარე იქ და ვთვლი, რომ ბევრი პოზიტიური რამ მომცა ჩემი, როგორც პიროვნების ჩამოყალიბებაში. ამავე დროს, ის უნარ-ჩვევები, რაც შემდეგ ძალიან გამომადგა ჩემს ბიზნესაქტივობაში.

-თქვენი პროფესიიდან ძალიან შორს არ წასულხართ, ფარმაცევტულ ბიზნესში მოსინჯეთ ძალები. ეს სპონტანურად მოხდა თუ ამასთან დაკავშირებით ძალიან ბევრი იფიქრეთ?

-როგორც ყველაფერი, მათ შორის ფარმაცევტული საქმიანობაც, პრაქტიკულად დანგრეული იყო. იმ ეპოქის აფთიაქები თუ გახსოვთ, იყო ორი დასახელების მედიკამენტი და სიცარიელე. ნაცრისფერი, უსახური აფთიაქები იყო მაშინ მთელს ქვეყანაში. მედიკამენტების საშინელი დეფიციტი იყო. ექიმად რომ ვმუშაობდი, ავადმყოფის პატრონს ვთხოვდით ხოლმე მედიკამენტის მოტანას. მივხვდი, რომ ეს არანორმალური გარემო იყო. ვიღებდი ხოლმე კოლოფებს და ვკითხულობდი, ვხვდებოდი, რომ ამ წამლებს ვიღაც აწარმოებდა. არანაირი ცოდნა ბიზნესში არ მქონდა და ამ სფეროში არანაირი ფუნდამენტური განათლება მიმიღია. შემდეგ მივხვდი, რომ საჭირო იყო იმ ქარხნებთან კონტაქტების გამოძებნა, ვინც ამ მედიკამენტებს აწარმოებდა.

-გამონახეთ ეს კონტაქტები?

-ძალიან რთული იყო. წარმოიდგინეთ, დაშლილი საბჭოთა კავშირი. ამ კავშირის ერთ-ერთი პატარა რესპუბლიკა, რომელსაც მცირე ბაზარი და მომხმარებლი ჰყავს. ამავე დროს, სულ კატაკლიზმებია: სამოქალაქო ომი, შიდა დაპირისპირება, პოლიტიკური კრიზისი და ასე შემდეგ, ძალიან რთული იყო ამ პირობებში რაიმე სახის კომუნიკაციის დამყარება. მაშინ პოსტსაბჭოთა სივრცეში დომინანტური მოსკოვი იყო, ამიტომ ყველა დიდი უცხოური კომპანიის წარმომადგენლობა მოსკოვში იყო თავმოყრილი. წელიწადში 6-ჯერ, 7-ჯერ მიწევდა ხოლმე მოსკოვში მოგზაურობა და დღის განმავლობაში 5-6 შეხვედრის გამართვა ჩვენს პოტენციურ პარტნიორებთან იმ მიზნით, რომ ამეხსნა - საქართველოს ბაზარი საინტერესო იყო და შეიძლებოდა ამ მედიკამენტების საქართველოს ბაზარზე დანერგვა, მისი რეალიზაცია. ამიტომ ჩვენ უფრო რთული გზების გავლა მოგვიხდა. ჩვენ მოგვიწია დასაბამიდანვე სიახლეების დანერგვა, ასევე ახალი პროექტების, მედიკამენტების, მიდგომების მედიცინაში - ამაში უცხოეთში მიღებული ჩემი გამოცდილებაც დამეხმარა. მიწევდა ხოლმე ურთიერთობა ამერიკელებთან, გერმანელებთან, ფრანგებთან... ბევრი სიახლე, რაც დაინერგა ჩვენს ბაზარზე, ვთვლი, რომ ჩვენი კომპანიის დამსახურებაა. ყველაზე მთავარი არის ის, რომ აფთიაქმა ეს უსახური სახე შეიცვალა და აფთიაქი გახდა ადგილი, რომელსაც არა მხოლოდ გაჭირვების შემთხვევაში უნდა მიმართო, არამედ მაშინ, როცა ადამიანი ჯანმრთელობასა და სილამაზეზე ფიქრობს.

-მედიკამენტების პირველი პარტია როდის ჩამოიტანეთ და რა თანხით?

-ეს იყო ძალიან შორეული 1993 წელი, როდესაც საქართველოში ძალიან მძიმე ვითარებაა. ჩვენ გვქონდა დაახლოებით 50 ათასი რუსული რუბლი - პირადად მე მქონდა. და პირველად მახსოვს, კლაფორანი ვიყიდეთ. რომელიც, რაოდენობა არ მახსოვს, მაგრამ პირველივე დღეს გავყიდეთ. მაშინ ერთი პატარა აფთიაქი გვქონდა საბურთალოს ბაზარში. მერე იყო პერიოდი, როდესაც მომწოდებელი, დიდი საბითუმო კომპანია მოსკოვში მყავდა. ამ სადისტრიბუციო კომპანიაში ვყიდულობდით წამალს და აეროპორტიდან თავისუფლების მოედნამდე, ძალიან ხშირად, გზაზე გაგვიყიდია მედიკამენტები. პატარა პარტიები იყო, მაგრამ თავისუფლების მოედანზე ხშირად ისე მოვსულვართ, ორი ან სამი კოლოფიღა გვქონდა დარჩენილი.

-ძალიან რთულია, ასე სწრაფად მოახდინო რეალიზება და ასეთი დიდი მოგება მიიღო ბიზნესში.

- ფარმაცევტული ბაზარი არის ძალიან საინტერესო ბაზარი და ყოველთვის ბევრი რამ არის გასაკეთებელი. ამიტომაც არ მიფიქრია არასდროს დივერსიფიცირებაზე. ფარმაცევტულ ბაზარზე ძალიან ბევრი საქმეა. დღესაც ბევრი რამ არის გასაკეთებელი. ჩვენთან ჰოსპიტალური ფარმაცია, პრაქტიკულად, არ არსებობს. ჩვენთან არის აღქმა, რომ ჰოსპიტალში ღია ტიპის აფთიაქი უნდა იყოს, რომელიც გაყიდის მედიკამენტებს. ეს ასე არ არის. ეს ნიშა ცარიელია და ჩვენ გვაქვს პროექტი, რომ ეს განვავითაროთ. ძალიან მაღალკონკურენტულიც არის ფარმაცევტული ბაზარი. მაგრამ სრული პასუხისმგებლობით გეტყვით, რომ ფარმაცევტული ბაზარი საქართველოში უფრო განვითარებულია, ვიდრე ნებისმიერ ჩვენს მეზობელ ქვეყანაში.

-თქვენ ამ ბაზარზე კონკურენცია ახსენეთ. თუმცა არსებობს მოსაზრება, რომლის მიხედვითაც ბაზრის ძირითად ნაწილს ხუთი ფარმაცევტული კომპანია ინაწილებს და ბაზრის დანარჩენი წილი შედარებით მცირე მოთამაშეებზე მოდის. შესაძლებელია, მაშინ, როდესაც ბაზრის დიდი წილი უჭირავს 5 კომპანიას, ამას ჯანსაღი კონკურენცია ვუწოდოთ?

-დისტრიბუციის საშუალება დღეს პრაქტიკულად ყველას აქვს - ყველა იურიდიულად დაფუძნებულ კომპანიას, რომელსაც ამის სურვილი აქვს. ანუ მედიკამენტის შეძენისა და იმპორტის საშუალება ყველას აქვს. სააფთიაქო ქსელების განვითარება ძალიან დიდი შრომის შედეგია. ჩვენი კომპანიის განვითარებაში კოლოსარული ენერგიაა ჩადებული. და მე ვიცი, რომ ჩვენს კოლეგებსაც არანაკლები ენერგია აქვთ დახარჯული.

-კოლეგები თუ კონკურენტები?

- კონკურენტებიც და კოლეგებიც. იმიტომ, რომ ჯერ ერთი, ჩვენ ყველას სამედიცინო ინსტიტუტი გვაქვს დამთავრებული, უმეტესობა სამკურნალო განხრით გახლავართ, ფარმაცევტი არ მახსენდება არავინ. აქედან გამომდინარე, ბევრი საერთო გვაქვს ცხადია. მაგრამ კონკურენტები იმიტომ, რომ მუდმივი კონკურენციის რეჟიმში ვცხოვრობთ. ჩვენი მუდმივი კონკურენცია 90-იანი წლებიდან მოდის. როდესაც ეს ბაზარი ვითარდებოდა, ყველა რეგიონში სერიოზული კონკურენციის პირობებში გიწევდა მუშაობა. თბილისის უბნებშიც კი. დღესაც. მაგალითად, ორთაჭალა ავიღოთ, იქ ყველა წარმოდეგნილია და პლუს არის კიდევ დამოუკიდებელი აფთიაქების მთელი წყება ბაგრატიონის მოედანზე. მუდმივი კონკურენციისა და ამავე დროს, მუდმივი კატაკლიზმების რეჟიმში ვცხოვრობთ. არა მხოლოდ ბიზნესი, მთლიანად ქვეყანა.

-წინა ხელისუფლების დროს იყო შემთხვევები, როდესაც ხელისუფლება ფარმაცევტულ კომპანიებს, სააფთიაქო ქსელებს "უკვეთავდა", არ გაეზარდათ ან შეემცირებინათ ფასი მედიკამენტებზე. თქვენს მიმართ თუ ყოფილა მსგავსი შეკვეთა და თუ შეგისრულებიათ?

-პირადად ჩემთვის ამასთან დაკავშირებით არასოდეს დაურეკავთ, მაგრამ წინა ხელისუფლების მიერ ძალიან სერიოზული შეცდომა იქნა დაშვებული. მაშინ არანაირმა საღმა აზრმა არ იმუშავა. მაშინ დაუშვეს ცვლილებები კანონმდებლობაში და დაშვებულ იქნა პარალელური იმპორტი. თავისთავად, პარალელურ იმპორტში ცუდი არაფერია და ეს ევროპის მთელ რიგ ქვეყნებში არსებობს, მაგრამ იმ ქვეყნებში, სადაც ხარისხის ძალიან მაღალი დონის კონტროლია. საქართველოში პრაქტიკულად არ არსებობდა ხარისხის კონტროლი და მოხდა პარალელური იმპორტის პრაქტიკის დაშვება. ჩვენ ის გარემოება გვიცავს, რომ ბაზარია პატარა და ფალსიფიკატორისთვის მომხიბვლელი არ გახლავთ. ფალსიფიცირება უკეთდება არა მარკეტინგულ პროდუქტს, რომელსაც დანერგვა და შრომა სჭირდება, არამედ ბესთსელერს, რომელზეც ყოველთვის დიდი მოთხოვნაა დიდი ბაზრებიდან. ფალსიფიკატორი არ არის დიდი მწარმოებელი, იქ რაღაც შეზღუდვები არსებობს და ჩვენ ეს გვიფარავს. თორემ იმ რეჟიმში, როდესაც ქვეყანაში ხარისხის კონტროლი არ არსებობს..

-არც ახლა არსებობს?

-დღესაც ვერ ვიტყვი, რომ არსებობს. თუმცა დღეს ამაზე ჯანდაცვის სამინისტრო საუბრობს. ფარმაცია მთელ მსოფლიოში რეგულირებადი დარგია. რადგან მედიკამენტი ეს არის შხამი, რომლის მცირე დოზები სამკურნალოა, დიდი დოზა მავნებელი. ანუ ხარისხის კონტროლი და ის სისტემა, რომელიც უნდა მუშაობდეს ამ საკითხზე, უპირველესია. ვისურვებდი, რომ საქართველოში ეს ყოფილიყოს.

-რამდენად არის დაცული მომხმარებელი, ქართულ ბაზარზე ფალსიფიცირებული მედიკამენტისგან ?

-სრული პასუხისმგებლობით ვიტყვი, რომ დაცულია. ბაზარზე ოპერირებს ის სადისტრიბუციო კომპანიები და საცალო ქსელები, რომლებსაც პირდაპირი შეხება აქვთ მომწოდებლებთან. ჩვენ 50-ზე მეტ მომწოდებელთან ვმუშაობთ სხვადასხვა ქვეყნებიდან. მაგალითად, აშშ-ში გვყავს ძალიან კარგი მომწოდებელი, რომელიც მედიკამენტებს ამერიკის ბაზრიდან გვაწვდის. სადაც უმკაცრესი კონტროლია. ამ შემთხვევაში ხარისხი კითხვის ნიშნის ქვეშ არც დგება. თუ მედიკამენტს საქართველოზე ბრუნვის უფლება მიეცა, ამ შემთხვევაში ხარისხის საკითხი დღის წესრიგიდან მოხსნილია.

-მიახლოებული მონაცემების მიხედვით, ბაზრის რა წილი გიჭირავთ?

- ჩვენ იმპორტის ნაწილი გვაქვს დაახლოებით 14%. რაც შეეხება რეალიზაციას, აქ დაახლოებით 25%.

-თქვენი ყველაზე დიდი კონკურენტები "ავერსი" და "პსპ" არიან?

-არა მარტო ისინი. უკვე სხვა კომპანიებიც.

-წლებია უკვე ერთად მოდიხართ და თითქმის ყველა პირობა გაქვთ იმისთვის, რომ ასეთივე დიდი ქსელი გახდეთ. სულ მაინტერესებს - რა იციან მათ ისეთი, რაც არ იცით თქვენ?

-ვერ ვიტყოდი, რომ ჩვენ მათზე ნაკლები ქსელი ვართ. რაოდენობრივი მაჩვენებელი თუ გაქვთ მხედველობაში, ცხადია მათ მეტი აფთიაქი აქვთ. ჩვენი დიდი დამსახურებაა იმაში, რომ აფთიაქის იმიჯი შეიცვალა. ასევე ჩვენი კომპანიის დიდი დამსახურებაა, რომ აფთიაქი გახდა მომხმარებლისთვის პირველი მოხმარების ობიექტი. ანუ მყიდველი იქ მიდის არა მხოლოდ მედიკამენტების გამო, არამედ იქ არის კოსმეტიკა, ჰიგიენის საშუალებები და ბევრი სხვა. ჩვენ განვავითარეთ ახლა ქსელი "სითი ფარმა", რომელიც დრაგ სთორის კონცეფცია გახლავთ და ძალიან პრაქტიკული, ძალიან განვითარებულია აშშ-ში, ბრიტანეთში, ისრაელში. "ჯიპისი" არის როგორც ტრადიციულ ევროპული სააფთიაქო ქსელი, ასევე დრაგ სთორის კონცეფციის მატარებელი. ჩვენ ჩვენს კონკურენტებს ჩამოვრჩებით რეგიონებში. ჩვენი რეგიონების ცხოვრების დონე მაღალი არ არის. ეს არის სწორედ ჩვენსა და ჩვენს კონკურენტებს შორის სხვაობა. თბილისის მასშტაბით, ჩვენ საკმაოდ კონკურენტუნარიანი ვართ. ეს მხოლოდ ჩემი აზრი არ არის. ამას ბევრი კვლევა ადასტურებს.

-თქვენ ამბობთ, რომ ეს ბაზარი საკამოდ კონკურენტუნარიანია. დღეს რომ ვინმე გარეშე ინვესტორი დაინტერესდეს საქართველოს ბაზრით და მოინდომოს სააფთიაქო ქსელის დაარსება და განვითარება, არსებობს ამისთვის თავისუფალი ნიშა?

-მარტივ მაგალითს გეტყვით. ერთ-ერთი სააფთიაქო ქსელი სულ ორი წლის უკან განვითარდა და რაოდენობრივად უკვე საკმაოდ თვალშისაცემია. დღესაც შესაძლებელია. მთავარია კონცეფცია. მთავარია, რას შესთავაზებ მომხმარებელს. "ჯიპისი" მომხმარებლისთვის ძალიან ღირებულია. ღირებულება მხოლოდ მედიკამენტის ფასი კი არ არის, აქ მთელი რიგი გარემოებებია, რომლის გამო მომხმარებელი ამა თუ იმ ქსელს ირჩევს. ამდენი წლის განმავლობაში ჩვენ ჩვენი მომხმარებელი პრაქტიკულად, არ დაგვიკარგავს.

-მომხმარებელი ხშირად საყვედურობს სააფთიაქო ქსელებს, გასაგები მიზეზების გამო, რომ ფასები იზრდება. იყო შემთხვევები, როდესაც ფასი იცვლებოდა მედიკამენტებზე და ძირითადად, იზრდებოდა ხოლმე. თქვენში, როგორც ექიმში, ადამიანური ფაქტორი თუ ირთვება ხოლმე, რომ ვიღაცას წამლით დაეხმაროთ?

-ძალიან ხშირად გაგვიკეთებია ეს. არსებობს დაავადება, რომლის გამო ახალშობილთა სიკვდილიანობის დიდი მაჩვენებელია. იმ ქვეყნებში, სადაც დემოგრაფიული პრობლემა დგას და საქართველოში ეს პრობლემა დგას, ძალიან მნიშვნელოვანია პრეპარატის დანერგვა. ეს არის ახალშობილთა ფილტვის ატელექტაზის დროს უალტერნატივო პროდუქტი. ეს პროდუქტი ჩემი დანერგილია. ძალიან ხშირად, სრულიად უფასოდ გადაგვიცია პაციენტისთვის ეს მედიკამენტი, როდესაც ეს პრობლემა აქვს. წარმოიდგინეთ მშობლის მდგომარეობა, როდესაც ის დიდი ხნის განმავლობაში ელოდება შვილს, ბავშვი იბადება დღენაკლი და არის ძალიან დიდი რისკი, რომ დაიღუპება. ეს მედიკამენტი კი უალტერნატივოა. მთელ მსოფლიოში ამაზე ზრუნავს სახელმწიფო. ჩვენთან იმ ეპოქაში ეს პაციენტის ჯიბიდან დასაფინანსებელი გახლდათ. დღესაც ბევრად არ შეცვლილა სიტუაცია. აქედან გამომდინარე, ხშირად ვაწყდებოდით იმ გარემოებას, რომ ადამიანს უბრალოდ არ აქვს საშუალება. ამ პროექტის დასაწყისში, დაახლოებით წელიწადი, წელიწადნახევარი, ამ მედიკამენტის ალბათ 80% უფასოდ გაიცა.

-თუ შეგიძლიათ მითხრათ, რა არის მინიმალური და მაქსიმალური მოგების მარჟა პროდუქტზე, რომელსაც ხშირ შემთხვევაში, სასიცოცხლო მნიშვნელობა აქვს?

-მე სრული პასუხისმგებლობით და აბსოლუტურად გულწრფელად გეტყვით, რომ კომპანიის წლიური რენტაბელობა 3%-ს არ სცდება. ისიც მაშინ, თუ ვალუტის რყევა არ არის და სტაბილური გარემოა. ჩვენ პრაქტიკიდან შევიძინეთ ბიზნესის კეთებისთვის საჭირო უნარ-ჩვევები და დღეს ჩვენი კომპანია აბსოლუტურად გამჭვირვალეა, ტრანსფარენტული. ჩვენს კომპანიაში დაახლოებით 3 ათასი თანამშრომელია და ძალიან რთულია რამის დამალვა.

-არსებობს თუ არა რამე შესაძლებლობა, რაც წამლის ფასს გააიაფებს?

-წამლის კომპონენტთან მიმართებაში არის პრაქტიკა, რომელიც მთელ მსოფლიოშია მიღებული. ეს არის ე.წ. ჯენერიული დასახელების მედიკამენტები. ანუ როდესაც მედიკამენტს გასდის პატენტის ვადა და ის "ნოუ ჰაუ" აღარ არის, მისი წარმოება ბევრ მწარმოებელს შეუძლია. ამერიკის ფარმაცევტული ბაზარი ჯენერიულ წარმოებაზე დგას. დიდი ბრიტანეთის ფარმაცევტული ბაზარი და ყველა ქვეყნის, სადაც სერიოზული სადაზღვევო სისტემები მუშაობს, დგას ჯენერიულ მედიკამენტებზე. რატომ? იმიტომ, რომ არსებობს ე.წ. გაიდლაინები, სამედიცინო დიაგნოსტიკის, მკურნალობის, პრევენციის და ა.შ. სტანდარტი და ეს სტანდარტები ყველა სამედიცინო დაწესებულებისთვის არსებობს. ერთნაირია ეს პორტუგალიისთვის და იგივე ბრიტანეთისთვის. ანუ მიდგომა ამა თუ იმ დაავადების მიმართ არის სტანდარტიზებული. შესაბამისად, მკურნალობაც სტანდარტიზებულია. ამ სტანდარტში არსებობს ჯენერიული დასახელების მედიკამენტები, რომელთა ფასი მნიშვნელოვნად განსხვავებულია, ვიდრე ბრენდული მედიკამენტები.

-თუ ასეთი შესაძლებლობა არსებობს, რატომ არ არის უფრო ფართოდ საქართველოს ბაზარზე გავრცელებული?

-როგორც წესი, ამას უნდა ჰქონდეს ძალიან სერიოზული სადაზღვევო სისტემა. ჯენერიული მედიკამენტები ჩვენს ქსელში გავრცელებულია.

-სხვა ქსელებში?

-არა.

-რატომ?

-ეს ჩვენი კონკურენტული უპირატესობაა. პირადად მე, იმხელა დრო მაქვს დაკარგული ამ პროექტის განხორციელებაში - ოთხჯერ ამერიკაში ვიყავი ამის გამო. 2-3 წელიწადი დასჭირდა იმას, რომ ამერიკელ პარტნიორს ჯერ გაეცნობიერებინა, რაზე იყო საუბარი და შემდეგ დაინტერესებულიყო.

-თქვენმა კონკურენტებმა რომ მოინდომონ, ვერ შემოიტანენ?

-დახარჯავენ იმავე დროს.

-მაშინ ისინი ყველანაირად შეეცდებიან, რომ სქართველოში ფართოდ გავრცელებული არ იყოს ჯენერიული მედიკამენტები, არ მეთანხმებით?

-სწორედ ეს არის მნიშვნელოვანი. ამაზე უნდა ზრუნავდეს სადაზღვევო სისტემა. ან სახელმწიფო, ან კერძო დაზღვევა. მთელ მსოფლიოში ასეა, როდესაც მინიმალურს ანაზღაურებს სადაზღვევო სისტემა ან კერძო ან სახელმწიფო, და თუ მომხმარებელს აქვს ინეტერსი, ბრენდული მედიკამენტით და მისი სადაზღვევო პაკეტი ბრენდული მედიკამენტით მკურნალობის საშუალებას იძლევა, იმ სხვაობას მომხმარებელი უკვე საკუთარი ჯიბიდან იხდის. კარდინალურად მცდარი მიდგომაა, როდესაც აფთიაქების საშუალებაა კლინიკებში. იმიტომ, რომ ჰოსპიტალური მკურნალობის სტანდარტი არ გულისხმობს იმ მედიკამენტებს, რომლებიც ღია ტიპის აფთიაქში იყიდება. ისრაელის მაგალითზე ავიღოთ. ისრაელი არის ძალიან ნათელი მაგალითი, იქ არის განვითარებული ქსელი სუპერ ფარმი, რომელიც პრაქტიკულად, მთელი ისრაელის ტერიტორიას ფარავს და დიდ კლინიკებში ჰოსპიტალური ფარმაცია მუშაობს. ანუ კლინიკა იმარაგებს თავს თავისი მოთხოვნისამებრ. სუპერ ფარმი ყოველთვის მიმდებარე ტერიტორიაზეა და არასოდეს - კლინიკის შენობაში. ეს პრაქტიკა უნდა დაინერგოს. როცა იქნება მკურნალობის ჰოსპიტალური სტანდარტი, იქნება მკურნალობის ამბულატორიული სტანდარტი, ის იქნება ჯენერიული მედიკამენტებით დაფარვის საშუალება, ცალსახად აისახება მომხმარებლის ჯიბეზე.

-თქვენი კონკურენტების ჯიბეზეც აისახება ძალიან მტკივნეულად. ყველა ღონეს იხმარენ, რომ ეს არ მოხდეს.

-როგორ გითხრათ, ჩემი კონკურენტების ჯიბეზე ძალიან ვიღელვებ-მეთქი, მაგრამ ეს კონკურენციაა. არავინ არავის უშლის იმავე პროექტის განხორციელებას.

-რეცეპტების სისტემაზე მინდა გკითხოთ. რამდენად გაართულა ამ რეგულაციამ მომხმარებლისთვის წამლის შეძენა, ეს სხვა საკითხია, მაგრამ საინტერესოა, თუ შეამცირა გაყიდვების მაჩვენებელი.

-პირველ თვეს შეამცირა. თუმცა მანამდე იყო პიკური გაყიდვები, რაც ასევე არ არის სასურველი. მართლა ძალიან მიხარია, რომ რეცეპტის ინსტიტუტი საქართველოში დაინერგა და ამას პირადად უკვე მრავალი წელია ვამბობ, მაგრამ რეცეპტის ინსტიტუტი უნდა იყოს სიცოცხლისუნარიანი. არ შეიძლება რეცეპტი მხოლოდ ადმინისტრირების ხარჯზე შეინარჩუნო. დღეს სახეზე ეს მცდელობა გვაქვს. რეცეპტი სიცოცხლისუნარიანი არის მხოლოდ მაშინ, როცა მას გარკვეული ეკონომიკური დატვირთვაც თან ახლავს. თუ ამ ორი კომპონენტის შემთხვევაში თანაცხოვრებაა, რეცეპტის სისტემა ძალიან გამართულია. ვისურვებდი, საქართველოში ჯერ ეს სადაზღვევო სისტემები დანერგილიყო, გამხდარიყო ფართოდ გავრცელებული და ამის შემდეგ უფრო ორგანულად ჩაიწერებოდა რეცეპტი ამ ფონზე.

-პიკური გაყიდვები რატომ არის ცუდი? რაც მეტი წამალი გაიყიდება უკეთესი არ არის?

-საწყობი მთავრდება მალე და მერე ძალიან რთულია საწყობის შევსება. ლოგისტიკური პროცესებია რთული. ამიტომ ჩვენ არ გვიხარია, როდესაც გაყიდვები არაბუნებრივად პიკურია.

-თქვენ თქვით, რომ არ გქონდათ არანაირი განათლება, გამოცდილება, ბიზნესსაქმიანობის და ეს ყველაფერი დროსთან, გამოცდილებასთან ერთად მოვიდა. თუ გქონდათ შესაძლებლობა, გარკვეული განათლება მიგეღოთ შემდეგ, ბიზნესთან დაკავშირებული ლიტერატურა წაგეკითხათ..

-ცხადია მქონდა, იმიტომ, რომ ჩემი თაობის ბიზნესმენები დიდწილად, თვითნასწავლები არიან. ჩვენ გამოცდილება პრაქტიკიდან მივიღეთ. ცხადია, ფუნდამენტური განათლებაა საჭირო, რომლის დეფიციტიც ჩემმა თაობამ საკუთარი სურვილით შეივსო. ზოგადად, ვთვლი, რომ ჩვენთან განათლების დიდი დეფიციტია. ბევრი ჩვენი გასაჭირის თავი და თავი ამაშია. ვისურვებდი, მომდევნო 10-15 წლის განმავლობაში ჩვენი ქვეყნისთვის პრიორიტეტი განათლება იყოს. განათლების ბუმი უნდა იყოს ქვეყანაში. დიდი შანსია, საქართველო გახდეს განათლების ცენტრი მინიმუმ ჩვენი რეგიონისთვის და ასევე ძალიან დიდი შანსია იმისი, რომ მედიცინა ქართველებისთვის სავიზიტო ბარათი გახდეს. დააკვირდით, ქართველი ექიმები უცხოეთში ცუდ პოზიციებზე არ არიან. უცხოეთში ძალიან ცოტა ქართველი ხელოვანია, სპორტსმენებიც ფაქტობრივად აღარ არიან, საფრანგეთში მოთამაშე მორაგბეებს თუ არ ჩავთვლით. ექიმები კი უფრო მასიურად არიან კარგ პოზიციებზე აშშ-ში, ისრაელში, საფრანგეთში... თუ აქ ფუნდამენტური განათლება იქნება მაღალ დონეზე და შესაბამისად, ინფრასტრუქტურაც ამას ხელს შეუწყობს, შესაძლებელია, საქართველო სამედიცინო ტურიზმის ცენტრად იქცეს. უნდა მოხდეს ერთი თაობიდან მეორეზე ტრანსმისია არა მხოლოდ ქონების. ერთ თაობას მეორე თაობისთვის კაპიტალი არ გადაუცია. ამის შესაძლებლობა დღეს არის. მაგრამ ყველაზე დიდი კაპიტალი არის განათლება და ცოდნა.

-თქვენც ემზადებით, რომ თქვენი შექმნილი კაპიტალი, თქვენი შექმნილი კომპანია თქვენს შვილს გადასცეთ?

-ვერ გეტყვით. მე თავისუფლების მოყვარე ადამიანი ვარ და ჩემს შვილებსაც იმავეს ვუსურვებ იმიტომ, რომ ისინიც თავისუფალი ადამიანები არიან. მათ თავისი გზა თვითონ უნდა აირჩიონ.

-მიუხედავად წარმატებისა, გაქვთ ერთი ნაკლი, ეს არის სიზარმაცე. როგორ ებრძვით ხოლმე სიზარმაცეს?

-სიზარმაცე ყველა ადამიანშია ჩაბუდებული. თავის დროზე, როდესაც მე უნდა ამერჩია, მეთამაშა თუ არა ფეხბურთი, გადაწყვეტილების მიღების დროს დიდი როლი ერთმა გარემოებამ ითამაშა: ხშირად ვამჩნევდი საკუთარ თავს, რომ გვერდით გამირბენდა მოწინააღმდეგე და ფეხსაც არ გავწევდი ხოლმე. ამიტომ ეს არ იყო იმის წინაპირობა, რომ სპორტში რაღაც წარმატებას მივაღწევდი. მაგრამ ეს ყველა ადამიანშია. ყველაზე დიდი ბრძოლა საკუთარ თავთან არის. როგორც კი მოერევი საკუთარ თავს, მაშინ ხდები წარმატებული. ვერ ვიტყვი, რომ ზარმაცი ვარ, ყოველთვის ძალიან დიდი შრომისმოყვარეობით გამოვირჩევი.

-ბიზნესში მოწინააღმდეგისთვის დაგიდგამთ ფეხი?

-ეს არ უნდა გააკეთო. არასწორი საქციელი ყოველთვის ბუმერანგივით უკან ბრუნდება. ასეთი რამ არასოდეს გამიკეთებია, არც სურვილი გამჩენია და არც აზრად მომსვლია. ადამიანი საკუთარი თავის განვითარებას უნდა ცდილობდეს. შენი განვითარებით უნდა აჯობო სხვას და არა - ქამარსქვევით დარტყმებით. ქამარსქვევით დარტყმები ყველას შეუძლია. განვითარება კი, მგონი ყველას არ შეუძლია.

იხილეთ გადაცემა