ახალი მშენებლობები - რამ უნდა უზრუნველყოს მაღალი ხარისხი?

სამშენებლო ბაზარზე უკანასკნელ წლებში აქტუალურია კითხვა: ღირს თუ არა ახალაშენებულ კორპუსში ბინის შეძენა?

ამ კითხვას ის სამართლებრივი ბუნდოვანება აჩენს, რომელიც მშენებლობის ხარისხის კონტროლის სუსტ ბერკეტებს, უფრო სწორად კი - სრულ უკონტროლობას აკანონებს. რა არის გამოსავალი?

მოცემული რეგულაციების შემსუქება თავის დროზე სამშენებლო ბიზნესის წახალისებას ისახავდა მიზნად, რადგან რაც უფრო მცირეა კონტროლი, მით თავისუფალია ბიზნესი. ისეთ ქვეყნებში, სადაც სამშენებლო ბიზნესში მხოლოდ კვალიფიციური მოთამაშეები არიან, მსგავსი საკანონმდებლო შეღავათი შესაძლებელია, მართლაც კარგი შედეგის მომტანი იყოს, მაგრამ ჩვენს ქვეყანაში მშენებლობა, ძირითადად, ფულის იოლად შოვნის მითთან ასოცირდება და არა - კვალიფიციურ დარგთან. მიუხედავად იმისა, რომ საქართველოში სამშენებლო დარგში უამრავი ძალიან კარგი კონსტრუქტორი, ინჟინერი და არქიტექტორი მოიძებნება, ახალაშენებულ კორპუსებში ცხოვრება ბევრს მაინც სარისკოდ ეჩვენება. ამ ეჭვს საფუძველი აქვს. ვინაიდან, სახელმწიფო მშენებლობის კონსტრუქციულ პროექტს საერთოდ არ ითანხმებს. ეს კი იმ მშენებლებს, რომლებისთვისაც მშენებლობა არა პროფესია, არამედ ფულის იოლი შოვნის საშუალებაა, ხელფეხს უხსნის უხარისხო სამშენებლო მასალების ან კონსტრუქციული მდგრადობისთვის აუცილებელი კომპონენტების საჭიროზე ნაკლები დოზის გამოყენებით საკუთარი კეთილდღეობა მოიწყონ. ასეთ ახალაშენებულ კორპუსებში ბინის მესაკუთრეები კი ამ შედეგებს მხოლოდ რამდენიმე წლის შემდეგ მოიმკიან.

დღევანდელი საკანონმდებლო რეგულირებით, მშენებლობის უსაფრთხოებაზე აბსტრაქტული პასუხისმგებლობა მის დამკვეთს, ანუ მშენებელს ეკისრება. ეს პასუხისმგებლობა აბსტრაქტული იმიტომ არის, რომ ნებართვის გამცემი არ ითანხმებს შენობის კონსტრუქციულ პროექტს, ხოლო მშენებლობის მაკონტროლებელი ორგანოები მხოლოდ არქიტექტურული პროექტის შემოწმების უფლებამოსილებით სარგებლობენ. მშენებლობაში გამოყენებული მასალების ეკოლოგიური მდგომარეობა, ხარისხი, მდგრადობა, ოდენობა - უკონტროლო სფეროა. სწორედ ამიტომ, ნებისმიერი საკანონმდებლო ნორმა, რომელიც დამკვეთის პასუხისმგებლობას ადგენს, ემგვანება თავის მოტყუებას იმ შემთხვევებში, როცა დამკვეთი (მშენებელი) არაკეთილსინდისიერია.

ეს არ ნიშნავს, რომ სამშენებლო ბაზარზე ახლად აშენებულ კორპუსში ბინის შეძენა ყველა შემთხვევაში გაუმართლებელია, რადგან მრავალი სამშენებლო კომპანია საკუთარი ნებით ქირაობს სათანადო სპეცილისტებს და იყენებს საკუთარი მშენებლობის მკაცრი შიდაკონტროლის მექანიზმებს, რაც უხარისხო მშენებლობის ალბათობას ამცირებს.

ასეთი ფაქტები მისასალმებელია, მაგრამ, თუ სხვანაირად ვიტყვით, გამოდის, რომ დღეს მოქმედი კანონმდებლობა მშენებლობის ხარისხს თავად სამშენებლო კომპანიის ნამუსზე ტოვებს, რაც მომხმარებლისთვის თავის დამშვიდების არგუმენტად არ გამოდგება. სწორედ ამიტომ დღევანდელ სამშენებლო ბაზარზე მეტი ნდობით სარგებლობენ ძვირადღირებული სამშენებლო ობიექტები. ფასი ერთგვარ გარანტიას წარმოადგენს, თუმცა მხოლოდ ამის იმედზეც ვერ ვიქნებით.

რა არის გამოსავალი?

ბუნებრივია, მშენებლობის ხარისხის კონტროლი და ბიუროკრატია ერთმანეთში არ უნდა ავურიოთ. ნებისმიერი საკანონმდებლო რეგულაცია, რომელიც ბიუროკრატიის შემცირებას ან საერთოდ გაუქმებას ემსახურება, მისასალმებელია, თუმცა როდესაც საქმე არა მხოლოდ კონკრეტული ადამიანების სიცოცხლეს და ჯანმრთელობას, არამედ მთლიანად ქალაქის განვითარების პერსპექტივას ეხება, საკითხს სხვაგვარად უნდა შევხედოთ. მშენებლობის ხარისხის კონტროლი რეალურად, კარგ სამშენებლო კომპანიებს ვერ აზარალებს და პირიქით, არაკვალიფიციური მშენებლობების ლუსტრაციას მოახდენს, რაც ხარისხიანი სამშენებლო კომპანიების ჯანსაღ კონკურენციას შექმნის და შემდეგ სამშენებლო ბაზარი თვითონ გადაწყვეტს, ვინ არის უკეთესი.

ერთ-ერთი მთავარი გამოწვევა, რაც ახალი სამშენებლო კოდექსის ავტორების წინაშე იდგა, სწორედ ეს იყო. დღეს, როდესაც სამშენებლო კოდექსის პროექტი თითქმის საბოლოო სახემდეა მისული, შეიძლება ითქვას, რომ ეს დოკუმენტი ამ მხრივ განსაკუთრებულ პროგრესს აღწევს და იძლევა სრულ შესაძლებლობას, ბიუროკრატიის გაზრდის გარეშე შემოვიდეს მშენებლობის კონტროლის ისეთი მექანიზმები, რომლებიც სამშენებლო ბიზნესის პატიოსან მოთამაშეებს მხოლოდ წაადგებათ, იმ ადამიანებს კი, ვისაც ახალაშენებულ კორპუსში ბინის შეძენა აქვს გადაწყვეტილი, დაეხმარება, გამორიცხონ ყოველგვარი ეჭვი უხარისხობასთან დაკავშირებით. აღნიშნული კოდექსი (საქართველოს სივრცითი მოწყობისა და მშენებლობის კოდექსი) ეკონომიკის სამინისტროს ეგიდით და საერთაშორისო ორგანიზაცია GIZ-ის ფინანსური მხარდაჭერით, ექსპერტთა ჯგუფმა შექმნა. მასზე მუშაობა რამდენიმე თვე მიმდინარეობდა. კოდექსი კონკრეტულად განსაზღვრავს სახელმწიფოს ვალდებულებას, შეითანხმოს მშენებლობის კონსტრუქციული პროექტი და გააკონტროლოს მისი შესრულება, შეამოწმოს ის სამშენებლო მასალები, რომლებიც სამშენებლო პროცესში გამოიყენება. ეს ორი უმთავრესი ფაქტორი მთლიანობაში ხარისხიანი მშენებლობის გარანტიას წარმოადგენს და ქმნის მოლოდინს, რომ სამშენებლო სფეროში მშენებლობის ხარისხის აბსტრაქტულ კონტროლს, რეალური სამართლებრივი ბერკეტები ჩაანაცვლებს.

უჩა ზაქაშვილი

წყარო: rubrica.ge