"ზოგიერთ რამეზე ეჭვი მაქვს და მტკიცებულება - არა"

"ამ ეტაპზე გვაქვს ქვეყანა, სადაც პარლამენტარები გადაწყვეტილებებს დე ფაქტო ვიღებთ"

ბოლო ერთი კვირის განმავლობაში ლარი დოლარის მიმართ 4 თეთრით გაუფასურდა. ოფიციალური გაცვლითი კურსით ეროვნული ვალუტა 2,74-იან ნიშნულზე გასული წლის შემდეგ არ ყოფილა. ექსპერტების შეფასებით, ლარის კურსზე მოქმედებს ინვესტიციების შემცირება და იმპორტზე მოთხოვნის ზრდა. მათ უჭირთ პროგნოზის გაკეთება, განაგრძობს თუ არა ვარდნას ლარი და განმარტებებს ეროვნული ბანკისგან ელიან. სწორედ ლარის კურსის შეფასებით დავიწყეთ საუბარი პარლამენტის დარგობრივი ეკონომიკისა და ეკონომიკური პოლიტიკის თავმჯდომარე რომან კაკულიასთან.

- არა მაქვს საფუძველი, არ ვენდო ეროვნული ბანკის განმარტებას ლარის მოკლევადიანი რყევის შესახებ. ამ უწყების შეფასებით, რომელიც ჩემთვის არის ცნობილი, ეროვნული ვალუტის გაუფასურების ერთ-ერთი მიზეზია თურქეთში მიმდინარე პროცესები, რამაც ადრეც მოახდინა გავლენა ლარის კურსზე. ცვლილების დიაპაზონი საგანგაშო არ არის და ჯდება მიმდინარე რყევების ტენდენციაში.

ამ ტურისტულ სეზონზე ცოტა გასაკვირი კი არის ლარის ასეთი რყევა, მაგრამ ნუ გავუსწრებთ მოვლენებს და დაველოდოთ, როგორ შეიცვლება კურსი გრძელვადიან პერიოდში.

- ასეთ დროს იქნებ საჭიროა ეროვნული ბანკის განმარტება, სანამ ლარის კურსის შესახებ აჟიოტაჟი შეიქმნება და ეროვნული ვალუტის გაუფასურება პოლიტიკური სპეკულაციების საგანი გახდება, რაც კიდევ მეტ ზეგავლენას იქონიებს მის გაუფასურებაზე?

- ეროვნული ბანკების პრაქტიკა ასეთია - უნდა ჩაერიონ კურსის ცვალებადობაში მაშინ, როცა ამის აუცილებლობას ხედავენ. თუ ეროვნული ბანკი საჯარო განცხადებასა და განმარტებას არ აკეთებს, ეს ნიშნავს, რომ საგანგაშო არაფერია.

- კომიტეტის სხდომა, სადაც წევრთა ნაწილი ეკონომიკის ყოფილი მინისტრის მოსმენის საკითხის დაყენებას ითხოვდა, თქვენი გადაწყვეტილებით გადაიდო. ნიშნავს თუ არა ეს, რომ გიორგი ქობულიას პარლამენტში მოსმენის საკითხი, ფაქტობრივად, ჩავარდა?- მე პოლიტიკური გადაწყვეტილება მივიღე და გადავდე ამ საკითხის განხილვა იმის გამო, რომ 15-კაციანი კომიტეტიდან დარბაზში 8 კაცი იჯდა და შესაბამისად, 8 კაცით 15-ის ნაცვლად არ მინდოდა პოლიტიკური დატვირთვის მქონე გადაწყვეტილების მიღება. გიორგი ქობულიამ თქვა, რომ მზად არის მოვიდეს პარლამენტში გაწეული საქმიანობის ანგარიშის წარსადგენად. ამის საწინააღმდეგო არაფერი მაქვს, მაგრამ საკითხი ასეც დგას, თუ რამდენად გვინდა ჩვენ პარლამენტში თანამდებობიდან წასული მინისტრების ანგარიშის მოსმენის ტრადიციის დამკვიდრება. სწორედ იმის გამო, რომ ამ საკითხზე კომიტეტის 8 წევრით 15-ის ნაცვლად გადაწყვეტილების მიღება არ მინდოდა, გადავდე განხილვა და არ გავყევი პოლიტიკურ ბრძოლას "ქართული ოცნების" წინააღმდეგ.

მე პრემიერ-მინისტრის ოპოზიციაში კი არა, მასთან ერთად ვარ. შესაძლოა მქონდეს შენიშვნები, მაგრამ ეს არ ნიშნავს, რომ მისი მოწინააღმდეგე ვარ. თუ სურვილი ექნებათ კომიტეტის წევრებს, ამ საკითხს მომდევნო სხდომაზე დავუბრუნდებით.

- თავად ქობულიასა და ოპოზიციის სურვილი არ არის საკმარისი, მოგესმინათ, რა გააკეთა ან რა ვერ გააკეთა საგანგებოდ უცხო ქვეყნიდან მოწვეულმა და თანამდებობიდან 8 თვეში გაშვებულმა მინისტრმა?

- ქობულია წასული მინისტრია. გარდა ამისა, კომიტეტის ყოფილმა წევრებმა, მათ შორის ლევან გოგიჩაიშვილმა, გამოთქვა სურვილი, რომ ქობულიას მოსმენა უფრო გაფართოებული ფორმატით ჩატარდეს. საქმე აქეთაც მიდიოდა, მაგრამ ოპოზიციამ ეს გამოიყენა და შექმნა "თემა", რისი დიდი პროფესიონალებიც არიან. ახლა საკითხი ამგვარად დგას - გიორგი ქობულიას მუშაობის ანგარიშის მოსმენით ვქმნით ნებისმიერი წასული მინისტრის პარლამენტში მიწვევის პრეცედენტს. კატასტროფული ამაშიც არაფერია, მაგრამ მე მარტომ ვერ მივიღე ეს გადაწყვეტილება. რაც შეეხება სხვა ნიუანსებსა და დეტალებს, რომლებითაც დაინტერესებულია ოპოზიცია და ქობულიას წასვლის მიზეზებზე სხვადასხვა ვერსია აქვთ, ქობულიამ ნათლად თქვა, რომ სხვა არაფერზე საუბარს არ აპირებს. პირადად მე არ მქონია ამდენი შეკითხვა მის საქმიანობაზე, უარყოფითად არასდროს შემიფასებია და იმედია, ნათია თურნავა განაგრძობს იმ ბევრ მიმართულებას, რომლებიც ინდუსტრიების სახით ძალიან საინტერესოდ გამოყო ქობულიამ. იყო თუ არა ეფექტიანობის პრობლემა? პრემიერს ყოველთვის აქვს უფლება პიროვნულად მიიღოს გადაწყვეტილება თანამდებობაზე მის მიერვე შერჩეულ პირზე და არც იმის ვალდებულება აქვს, ყველა დეტალზე საჯაროდ ილაპარაკოს. ამიტომ, არ მომეწონა ეს გადაწყვეტილება, მაგრამ მივიღე.

- ერთ-ერთი ვერსიით, ქობულიას მინისტრად შერჩევისას შეცდომა მოხდა - კვლევა, რომელიც მისი ეგონათ და რის გამოც მინისტრად მოიწვიეს, სინამდვილეში ყოფილ პრემიერ ნიკა გილაურს ეკუთვნის.

- ეს პირველად მესმის თქვენგან. როცა ქობულია მოიყვანეს მინისტრად, მისი შეხედულებები, გაწეული საქმიანობა ჩვენ არგუმენტად მივიღეთ. ეს არ ღირდა იმად, რომ ომი გამოგვეცხადებინა პრემიერ-მინისტრისთვის. არ მოგვეწონა, მაგრამ მივიღეთ, თუმცა, ვინც ყოველდღიურად მასთან იყო, იმას ვერავინ აუკრძალავს, ჰქონოდა პრეტენზიები და ყველა ნიუანსი გარეთ არ გამოეტანა.

- პარლამენტმა მთავრობას გიორგი ქობულიას შემადგენლობით ორჯერ გამოუცხადა ნდობა. როცა ამბობთ, რომ პარლამენტი ხშირად გადაწყვეტილებებს დე ფაქტო იღებს, გამოდის, ნდობის გამოცხადება მინისტრთა კაბინეტისთვის ფორმალობაა?

- სამწუხაროდ, უნდა დაგეთანხმოთ.სხვადასხვა სფეროში ფარული დღის წესრიგების გარდაუვალ არსებობამდე მართლაც მივდივართ, რაც სათავეს 2012 წლიდან იღებს. ჩვენ ვთქვით, რომ იყო ხელისუფლების მშვიდობიანი გზით გადაცემა, რეალურად კი ეს იყო ამბოხება საარჩევნო ყუთებთან, პროცესის შინაარსი რევოლუციური იყო. გამომდინარე აქედან, როცა ვალდებულებას იღებ, დემოკრატიის სხვა ხარისხით განაგრძო ცხოვრება, სინამდვილეში კი, შინაარსი ცოტა სხვა არის და სხვა ელემენტების შემცველია, ეს უკვე გიბიძგებს განსაზღვრული ორმაგი სტანდარტის შემოღებისკენ. მათ შორის ისეთის, რომელშიც შესაძლოა საზოგადოებისგან მხარდაჭერაც გქონდეს. საზოგადოებამ იცის, რომ ეს არ იყო არავითარი კლასიკური ხელისუფლების მშვიდობიანი გადაცემა, ყველა ხედავს ამაში რევოლუციისა და კონტრრევოლუციის პატარ-პატარა ელემენტებს. ამან გახადა დასაშვები "ვამბობ ამას, მაგრამ ვგულისხმობ იმას". ერთხელ რომ ასე მოხდა, უკვე გადამდები ავადმყოფობა აღმოჩნდა.

ეს შესავალი იმიტომ გავაკეთე, რომ გვიწევს ასეთი ტიპის გადაწყვეტილებებთან შეჯახება, როცა თითქოს სხვა მოლოდინი უნდა გვქონდეს ჩვენ მიერ დეკლარირებული სტატუსიდან გამომდინარე, რეალობა კი ცოტა სხვა არის. ამის გამო ან პროტესტი უნდა გამოხატო და წახვიდე, ან დარჩე და ეცადო ამგვარ თემებში მეტი სიცხადის შეტანას. მე ჯერჯერობით ამ მეორე გზას ვადგავარ. თუნდაც კომიტეტის დასახელების შეცვლა, ჩემი სურვილი, რომ ვიმუშაოთ ეკონომიკის პოლიტიკის დოკუმენტზე, სამინისტროებში შემოვიღოთ მუდმივი მდივნის პოზიცია, სწორედ იქით არის მიმართული, რომ დეკლარირებული ღირებულებები პროცესების რეალური ამძრავი გახდეს. როცა დოკუმენტს საჭირო სტატუსი ექნება, მინისტრის მოყვანა და გაშვებაც მისი შესაბამისი იქნება. აღმასრულებელი ხელისუფლება არის ინსტრუმენტი, რომლითაც მმართველი გუნდი თავის დაპირებებს უნდა ასრულებდეს, ჩვენ კი ახლა ეს მოცემულობა არ გვაქვს. ზოგი პარლამენტის წევრის საკანონმდებლო ორგანოში შესვლის ინიციატორი შესაძლოა თავად იმ ხელისუფლების წევრი იყო, რომელიც საპარლამენტო რესპუბლიკის პირობებში დეპუტატმა უნდა გააკონტროლოს. როგორ გააკონტროლებს იმას, ვისი წყალობითაც პარლამენტში მოხვდა? დავარქვათ ამას გარდამავალი ეტაპი, რომელშიც ახლა ჩვენ ვართ და რომელიც 2020 წლიდან უნდა გასწორდეს.

მთავრობისთვის ნდობის გამოცხადება ჩვენთან მაინც ფორმალურია. მინისტრები მოდიან და წასვლამდე ცოტა ხნით ადრე თუ დაამთავრეს სტრატეგიულ დოკუმენტზე მუშაობა, ხომ კარგი. შემდეგ ახალი მინისტრი მოდის და ახალ დოკუმენტს წერს... ნდობის გამოცხადების მომენტში პოლიტიკური ხედვის დოკუმენტი თითოეული სამინისტროსთვის უკვე უნდა არსებობდეს, მისი ანალიზი უნდა ხდებოდეს, მაგრამ ეს საუკეთესო სცენარია, რომლისგანაც ცოტა შორს ვართ.

- სხვათა შორის, გიორგი ქობულიამ თქვა, რომ ბევრი გადაწყვეტილება, რომლებსაც ხელისუფლება იღებდა, იყო მოტივირებული პოლიტიკურად და არა ეკონომიკურად. თქვენც გიჩნდებათ ასეთი განცდა?

- მე შესაძლოა მქონდეს ეჭვი ზოგიერთი გადაწყვეტილების შესახებ, მაგრამ ეჭვის საფუძველზე ხომ არ ვისაუბრებ. დამადასტურებელი ფაქტები რომ მქონდეს, ვალდებულიც ვიქნები, ვთქვა. ასეთ რამეს რომ იტყვი, მაშინ ამ გუნდიდან უნდა წახვიდე კიდეც ან ბრძოლა გამოუცხადო. მეც მაქვს რაღაც ეჭვები და სულ არა მგონია, რომ "ქართული ოცნების" მმართველობა ფრთიანი ანგელოზების კრებულია. ზოგიერთ რამეზე ვეჭვობ და მტკიცებულება არა მაქვს, ზოგ რამეს შესაძლებელია ვხედავ, არ მომწონს, მაგრამ ამ ვითარებაში მივიჩნევ, რომ სხვა უკეთესად ვერც გააკეთებს.

- ხშირად მოგვისმენია ასეთი შეფასებაც, რომ მამუკა ბახტაძე არ არის რეალურად გადაწყვეტილებების მიმღები პირი და ყველა გადაწყვეტილებას ბიძინა ივანიშვილი იღებს. ამგვარ ვითარებაში ზოგი, მათ შორის მის მიმართ არაკეთილგანწყობილი პირიც კი, ივანიშვილს მოუწოდებს, მთავრობის ხელმძღვანელობის სადავეები რეალურად აიღოს ხელში. თქვენც ხომ არ ფიქრობთ, რომ ივანიშვილის დაბრუნება პრემიერად შესაძლოა უფრო ეფექტიანი იყოს?- ბიძინა ივანიშვილის ფაქტორი უნდა განვიხილოთ როგორც ცალკეული, გამონაკლისი მაგალითი, რომელსაც კლასიკურ თემებს ვერ მოარგებ. ეს არ არის ტიპური მოვლენა, ასეთი ადამიანი არც ჰყოლია საქართველოს და შესაძლოა არც ჰყავდეს. ეს ადამიანი თავისი შესაძლებლობებითა და საზოგადოების მოთხოვნით მოვიდა ხელისუფლებაში. შემდეგ ჩვენ მას იმხელა ვალდებულება ავკიდეთ, რომ შესაძლოა ბოლომდე ვერც გავიაზრეთ. გარკვეულწილად, აქ დაიწყო მუშაობა ქართველის მენტალიტეტმა, ცნობილი სიმღერის არ იყოს, "თუ გამაჩინე, კიდეც მარჩინეო". ეს კი გადაიზარდა იმ მარაზმში, რასაც დაერქვა ყველაფრის ივანიშვილისთვის გადაბრალება და ყველაფრის გამო პასუხის მისთვის მოთხოვნა.

თუმცა ისიც არის, რომ მისი მდგომარეობიდან გამომდინარე, მას აქვს ბუნებრივად ზეწოლა იმ ადამიანებზე, ვინც თვითონვე ვერ თავისუფლდება ამისგან. ასეთმა ვითარებამ მოიტანა ინერტულობა, არაკომპეტენტურობა, ბევრი ისეთი რამ შვა, რის გამოსწორებასაც ეს ადამიანი ცდილობს. ბევრჯერ მითქვამს, რომ მისი მიზანი პოლიტიკიდან წასვლაა.

ყველაზე ცუდ ჭორს რომ დავუჯეროთ და მტკიცებულებების გარეშე მივიღოთ, თითქოს ამ ქვეყანაში ყველა ფინანსურად მომგებიან სფეროში ბიძინა ივანიშვილს აქვს თავისი ინტერესი, გამოვა, რომ ამ ქვეყანაში საზოგადოებამ მას ესეც დაავალა. საზოგადოებამ დაავალა ივანიშვილს, არ დაუშვას ძალადობრივი რეჟიმის დაბრუნება. შესაბამისად, ფინანსურ რესურსებზე კონტროლიც, რომელიც შესაძლოა კვებავდეს ამ კონტრრევოლუციურ ძალას და რომლის მობრუნებაც ხალხს არ უნდა, ჩვენ დაგვივალებია. ჩვენ, "ქართულმა ოცნებამ", უნდა ვიპოვოთ მის გარეშე მართვის შესაძლებლობა და დარწმუნებული ვარ, როგორც კი ის დაინახავს ისეთ ადამიანებს, რომლებსაც ეს შეუძლიათ, შეუძლიათ შექმნან გარანტიები იმ პირობისა, რომელიც ივანიშვილმა ხალხს მისცა, ხელისუფლებაში დარჩენის არანაირი ინტერესი აღარ ექნება.

- ცოტა ხნის წინ ბრძანეთ, რომ ჩემს გადაცემაში გაკეთებული განცხადების გამო, სადაც მმართველ გუნდს ცვლილებებისთვის ვადა სექტემბრამდე მიეცით, შავ დღეში ხართ. რას გულისხმობდით და ვისგან ხართ შავ დღეში?

- იმას ნამდვილად არა, რაც თქვენ იგულისხმეთ, რომ ხელმძღვანელობისგან საყვედურებს ვიღებ. მსაყვედურობენ კოლეგები და მეგობრები. ბევრს მიაჩნია, რომ ასეთ სიტუაციაში, როცა "ქართულ ოცნებას" კარგი დღეები არ უდგას, ძალიან მნიშვნელოვანია, იყოს მაქსიმალური მცდელობა, რომ თუ რამის გაჯანსაღება შეიძლება, გაჯანსაღდეს, თუ რამე შეიძლება უკეთესი გახდეს, შეიცვალოს.

ამას ვგულისხმობდი. პირდაპირ მითხრეს კოლეგებმა და მეგობრებმა, არც გაბედო წასვლაზე ფიქრიო და მეც არ მქონია ასეთი რადიკალური გადაწყვეტილების მიღების სურვილი. მით უფრო, რომ იმედი ნამდვილად არსებობს და ერთ-ერთმა უკვე დაიწყო ხორცშესხმა. ეს არის სიღარიბის დაძლევასთან დაკავშირებული საკითხი და რეგიონული ჩართულობის მოდელის შექმნა. უკვე მქონდა ამ საკითხზე საუბარი რამდენიმე მინისტრთან და ვფიქრობ, თვისებრივად რაღაც ახალს შემოვიტანთ. ამაში წვლილის შეტანა ნამდვილად შემიძლია და ამიტომ რაღაცები შესაძლოა ღირს მოთმენად.

წყარო: „კვირის პალიტრა"