იოლი ბიზნესი - უხარისხო სახლები და დაზარალებული მყიდველები
ბოლო პერიოდში დედაქალქში მასიურად შენდება და იყიდება პატარა კერძო, ე.წ. „სტანდარტული“ სახლები.
ეს სახლები საკმაო პოპულარობით დაბალი ფასის გამო სარგებლობენ. თუმცა, ხშირად მყიდველებს ხელში პატარა, კოპწია სახლის ნაცვლად ნანგრევები რჩებათ.
სახლების ფართობი 60 კვადრატული მეტრია. ”სტანდარტული” კი იმიტომ ჰქვიათ, რომ მერია ნებართვას ამ ფართის სახლების ასაშენებლად მარტივად გასცემს. შედეგად ამ ბიზნესში არაერთი მცირე სამშენებლო კომპანია თუ ჯგუფი ჩაერთო - ყიდულობენ ნაკვეთს, მასზე თავადვე აშენებენ სახლს ან სახლებს და შემდგომ ყიდიან. მათი ხარისხი და კვალიფიკაცია კი ხშირად გაურკვეველია.
ეს საქმიანობა განსაკუთრებით პოპულარული თბილისის გარეუბნებშია. ბოლო 5 წელიწადში დაუსახლებელი ფართობები ერთბაშად გაშენდა. თუმცა, რამდენად ხარისხიანად აშენდა სახლები, ამას არავინ ამოწმებს. მყიდველების უმეტესობაც არ ცდილობს ხარისხის საფუძვლიანად შემოწმებას და მხოლოდ გამყიდველების ნდობის იმედად არიან.
”2013 წელს სოფელ გლდანში კერძო სახლი ვიყიდე. მე და ჩემს ოჯახს დიდი თანხა არ გვქონდა, ამიტომ დაბალ ფასებში ვეძებდით სახლს. კორპუსს ვერ გავწვდით და კერძო სახლზე შევაჩერეთ არჩევანი. თანაც, ვიფიქრეთ ბავშვებს ეზო ექნებოდათ. მალევე შევარჩიეთ ერთი პატარა, კოხტა სახლი. 60 კვადრატული იყო, სტანდარტული პროექტი. პატარა ეზოც ჰქონდა, სახლიც დასრულებული და გარემონტებული იყო, ახალი აშენებული. 22 ათას დოლარად ვიყიდეთ. გამოუცდელი ვიყავი და ნამდვილად არ მიფიქრია, რომ მშენებლობის ხარისხი შემემოწმებინა.
ყიდვიდან რამდენიმე თვეში სახლმა ფაქტიურად დაშლა დაიწყო. კედლებიდან - საღებავი და ჭერიდან გაჯი ცვიოდა, წვიმა ჩამოვიდა. წელიწადნახევარში კი კედლებს ბზარებიც გაუჩნდა. კედელები რითი იყო ამოყვანილი, ბოლომდე ვერც გავარკვიეთ. აქა-იქ, კანტიკუნტად ჰქონდა ჩაყოლებული არმატურა. ყველაზე დაბალხარისხიანი და იაფიანი მასალა იყო გამოყენებული. საძირკველი ფაქტიურად არ ჰქონდა. მოკლედ, ნებისმიერ დროს შეიძლებოდა თავზე ჩამოგვნგრეოდა. მიწისძვრაზე ხომ ლაპარაკი ზედმეტია, ვერანაირად ვერ გაუძლებდა.
ვფიქრობდი, რომ სახლი გამემაგრებინა, მაგრამ ესეც შეუძლებელი აღმოჩნდა. მშენებლებმა მითხრეს - საძირკველი არ აქვს და როგორ უნდა გაამაგროო? იძულებული გავხდი, სახლი ნაკვეთის ფასად გამეყიდა“, - ამბობს ლევანი, რომელიც დაზარალებულთაგან ერთ-ერთია.
იმისათვის, რომ ლევანის მსგავსი პრობლემის წინაშე არავინ აღმოჩნდეს, სპეციალისტები ამბობენ, რომ მყიდველებს მეტი სიფრთხილის გამოჩენა მართებთ. მათი თქმით, საქართველოში ”სიტყვაზე ნდობა” ისეთი სერიოზული საკითხების დროსაც კი აპრობირებულია, როგორიც სახლის ყიდვაა. ისინი მოსახლეობას მოუწოდებენ, ბინის და მით უმეტეს, კერძო სახლის ყიდვის დროს გარკვეული რჩევები გაითვალისწინონ. პირველ რიგში, მყიდველმა მშენებელს ლიცენზია უნდა მოსთხოვოს.
მშენებელ-ინჟინერი, ექსპერტი ვაჟა ნავროზაშვილი ამბობს, რომ თითოეულ ჯგუფს, რომელიც მშენებლობითაა დაკავებული, ლიცენზია უნდა გააჩნდეს.
”როგორც არალიცენზირებულ აფთიაქში არ ვყიდულობთ წამალს, ისე არ უნდა ვიყიდოთ არალიცენზირებული მშენებელის მიერ აშენებული სახლი”, - აცხადებს ვაჟა ნავროზაშვილი.
მისივე თქმით, ლიცენზიის მოპოვება მარტივია და თუკი მშენებელს ლიცენზია არ აქვს, მაშინ მყიდველი მის კომპეტენციაში აუცილებლად უნდა დაეჭვდეს. ლიცენზიის აღებისთვის არ არის სავალდებულო მშენებლებს კომპანია ჰქონდეთ დაარსებული. ლიცენზიის მოპოვება ჩვეულებრივ ჯგუფსაც შეუძლია.
კომპეტენტურ სპეციალისტთა ჯგუფს ლიცენზიების გამცემი ორგანოც კი შეუძლია გახდეს შესაბამისი პროცედურების გავლის შემდეგ.
”ლიცენზიის გაცემისას ყურადღებას იმას აქცევენ, თუ რა აქვს ამ ადამიანს აშენებული მანამდე, რამდენად მკვრივი და მკვიდრია მისი შენობები, ვინ არის მისი საინჟინრო პერსონალი, რამდენად იცავს შიდა აქტებს. ანუ, როდესაც ადამიანი შენობას აშენებს, საძირკველს რომ გაუკეთებს, ფოტო უნდა გადაუღოს, არმატურას რომ ჩადებს, იმასაც სურათი უნდა გადაუღოს, ბადეს რომ გააკეთებს, სანამ ბეტონს დაასხამს, იმასაც და ა.შ. ყოველი საფეხური ფოტოზე უნდა აღბეჭდოს, რათა ჰქონდეს მტკიცებულება თუ რა და როგორ გააკეთა.
”პირველ რიგში, ჩვენ ინტერესებში არ შედის, რომ ლიცენზია დაუმსახურებლად გავცეთ. არაპროფესიონალზე რომ გავცეთ, შესაძლოა, ვინმემ გვიჩივლოს და ჩვენი პასუხისმგებელობის საკითხი დადგეს“, - აღნიშნავს ერთ-ერთი სალიცენზიო ორგანოს წარმომადგენელი.
თუ მაინცადამაინც არალიცენზირებული კომპანიის მიერ აშენებული სახლი მოგვეწონა, სპეციალისტი გვირჩევენ, სახლი ლიცენზირებულ მშენებელთა ჯგუფს შევამოწმებინოთ.
„აუცილებელია მშენებელს ჰქონდეს ეს სამი დოკუმენტი: კონსტრუქციული ნახაზი, რომლის გარეშეც მშენებლობა ვერ დაიწყება. დოკუმენტს სერტიფიცირებული კონსტრუქტორი გასცემს. შეიძლება ითქვას, რომ ეს შენობის ”პასპორტია”. იქ წერია ყველაფერი - რა ხარისხის მასალით უნდა აშენდეს, რამდენი არმატურა უნდა დაიხარჯოს, რამდენი ბეტონი და ა.შ; გეოლოგიური დასკვნა, რომელიც ასევე ოფიციალურად უნდა იყოს გაცემული რომელიმე გეოლოგიური ინსტიტუტის მიერ; და მესამე დოკუმენტი - არქიტექტურული ნაწილი. თუ მშენებელს ეს სამი დოკუმენტი არ გააჩნია, მის აშენებულ სახლს არავინ უნდა მიეკაროს”, - დასძენს ვაჟა ნავროზაშვილი.
ექსპერტი ასევე საუბრობს იმ მეთოდებზე, რომლითაც შენობის ხარისხი სპეციალისტების გარეშე შეგვიძლია შევამოწმოთ:
”კედელს პატარა ნაწილი უნდა ჩამოატეხოთ და ნახოთ რამდენად ადვილად იფშვნება, წნევის ქვეშ მოათავსო და კუმშვასა და ძაბვაზე შეამოწმო. ყველაზე მარტივი კი ბურღით გასინჯვაა - რამდენიმე ადგილას უნდა გაბურღოთ. უცებ თუ შევა ბურღი, ე.ი. უხარისხოდაა აშენებული,” - დასძენს სპეციალისტი.
თაკო მათეშვილი