„უძრავი ქონება ხელშეკრულების დადების გარეშე არ გააქირავოთ“

საქართველოში, მით უფრო დიდ ქალაქებში, უძრავი ქონების გაქირავება შემოსავლის მნიშვნელოვანი წყაროდ იქცა.

თუმცა, ხშირად ეს „ბიზნესი“ უძრავი ქონების მფლობელს გარკვეულ პრობლემებსაც უქმნის. საქმე ის არის, რომ ხშირია შემთხვევა, როცა დამქირავებელი ბინის პატრონს ქირას არ უხდის, შესაბამისად, ეს უკანასკნელი დაზარალებული რჩება.

უძრავი ქონების სააგენტო Myclient.ge-ს იურისტების განცხადებით, „პრობლემის არსი ის არის, რომ მხარეები ურთიერთობას სამართლებრივად, წერილობით არ ადასტურებენ.

ქირავნობასთან დაკავშირებულ სამართლებრივ საკითხებზე უძრავი ქონების სააგენტო Myclient.ge-ს დამფუძნებელი ოთარ კაჭკაჭაშვილი საუბრობს.

რა უფლება-მოვალეობებს აკისრებს კანონი გამქირავებელსა და დამქირავებელს?

დამქირავებელს გამქირავებლის მიერ უძრავი ნივთი შეიძლება, სარგებლობაში განსაზღვრული ვადით გადაეცეს და დამქირავებელი მოვალეა, გამქირავებელს დათქმული ქირა გადაუხადოს. აღსანიშნავია ის გარემოება, რომ ქირავნობის უფლების წარმოშობის შემდგომ დამქირავებელს შეუძლია, აღნიშნული უძრავი ნივთით ისარგებლოს.

თუ ერთ-ერთი მხარე იურიდიული პირია, რაიმე განსხვავებული დათქმა არსებობს?

თუ ქირავნობის ხელშეკრულების ერთ-ერთი მხარე კერძო სამართლის იურიდიული პირია (სპს, კს, სს, შპს, კოოპერატივი) ქირავნობის უფლების წარმოშობისთვის სავალდებულოა ამ უფლების საჯარო რეესტრში რეგისტრაცია. სხვა შემთხვევაში, ქირავნობის უფლების წარმოშობისთვის, ამ უფლების რეგისტრაცია სავალდებულო არ არის.

რა უნდა გააკეთოს მოქალაქემ ქირავნობის უფლების წამოშობისთვის?

უძრავ ქონებაზე ქირავნობის უფლების წარმოშობის რეგისტრაციისთვის მოქალაქეებმა უნდა მიმართონ იუსტიციის სახლს ან შესაბამის ტერიტორიულ სამსახურს, სადაც შემდეგი დოკუმენტები უნდა წარადგინონ: განცხადება, პირადობის დამადასტურებელი დოკუმენტის ასლი; სათანადო წესით დამოწმებული (სანოტარო წესით ან საჯარო რეესტრში უფლებამოსილი პირის მიერ) ქირავნობის უფლების წარმოშობის დამადასტურებელი დოკუმენტი; სარეგისტრაციო მომსახურების საფასურის გადახდის დამადასტურებელი დოკუმენტი (გადახდა შესაძლებელია ადგილზე) იმ შემთხვევაში თუ, ქირავნობის უფლების მქონე სახელმწიფო, თვითმმართველი ერთეული ან საქართველოს ეროვნული ბანკია, აღნიშნულ შემთხვევაში მომსახურება ხორციელდება „საჯარო რეესტრის შესახებ საქართველოს კანონით დადგენილი მომსახურების საფასურის გადახდის გარეშე“.

მნიშვნელოვანია, რომ მას შემდეგ, რაც მხარეები ქირავნობის ხელშეკრულებას გააფორმებენ, ბინის მფლობელმა სახელმწიფოს ყოველთვიურად ქირის 5% უნდა უხადოს. რაც შეეხება კომერციულ ფართებს, ასეთ დროს გადასახადი იმატებს და ამ ფართის მფლობელი სახელმწიფოს ქირის 20%-ს უხდის.

როგორც დასაწყისში აღნიშნეთ, მხარეები ქირავნობის ხელშეკრულებას იშვიათად აფორმებენ. რით ახსნით ამას?

გამქირავებელი უმეტესად, აღნიშნული ხელშეკრულების გაფორმებას თავს არიდებს, რადგან არ უნდა ზემოხსენებული თანხის 5% გადაიხადოს. თუმცა, ყველას გვსმენია, რომ ამით სარგებლობენ არაკეთილსინდისიერი მდგმურები და მას რამდენიმე თვის ქირას არ უხდიან, შესაბამისად, ამით გამქირავებლები ძალიან ზარალდებიან, რადგან რეალურად, თუ ურთიერთობა მხოლოდ ზეპირი მოლაპარაკების საფუძველზე ფორმდება, ასეთ დროს რაიმეს მტკიცება (მაგალითად, რა ოდენობის თანხა უნდა გადაეხადა მდგმურს) საკმაოდ რთული პროცესია. ამიტომ, ზემოთაც აღვნიშნე, რომ ყველაზე სწორი ნაბიჯი გამქირავებლის მხრიდან არის ის, რომ უძრავი ქონება ზეპირსიტყვიერად არ გააქირავოს და დამქირავებელთან ურთიერთობები წერილობით, ხელშეკრულებით განსაზღვროს.