რისკები, რომლებიც ბინის გაქირავებისას წარმოიშობა

საქართველოში, მით უფრო დიდ ქალაქებში, უძრავი ქონების გაქირავება შემოსავლის მნიშვნელოვანი წყაროდ იქცა.

თუმცა, ხშირად ეს „ბიზნესი“ უძრავი ქონების მფლობელს გარკვეულ პრობლემებსაც უქმნის. ხშირია შემთხვევა, როცა დამქირავებელი ბინის პატრონს ქირას არ უხდის, შესაბამისად, ეს უკანასკნელი დაზარალებული რჩება.

ამის მიზეზად კი უძრავი ქონების სააგენტო Myclient.ge-ს იურისტები იმას ასახელებენ, რომ მხარეები ურთიერთობას სამართლებრივად, წერილობით არ ადასტურებენ. იურისტების თქმით, ბინის მფლობელსა და დამქირავებელს შორის ურთიერთობას კანონი არეგულირებს, შესაბამისად, მოსალოდნელი რისკებისგან თავის აცილების მიზნით მოქალაქეებმა ყოველთვის უნდა დაიზღვიონ თავი და ყველა ის სიკეთე გამოიყენონ, რის საშუალებასაც კანონი იძლევა.

უძრავი ქონების გაქირავებისას არსებული რისკების შესახებ Myclient.ge-ს იურისტები საუბრობენ.

რა უფლება-მოვალეობებს აკისრებს კანონი გამქირავებელსა და დამქირავებელს?

დამქირავებელს გამქირავებლის მიერ უძრავი ნივთი შეიძლება, სარგებლობაში განსაზღვრული ვადით გადაეცეს და დამქირავებელი მოვალეა, გამქირავებელს დათქმული ქირა გადაუხადოს. აღსანიშნავია ის გარემოება, რომ ქირავნობის უფლების წარმოშობის შემდგომ დამქირავებელს შეუძლია, აღნიშნული უძრავი ნივთით ისარგებლოს.

თუ ერთ-ერთი მხარე იურიდიული პირია, რამე განსხვავებული დათქმა არსებობს ?

თუ ქირავნობის ხელშეკრულების ერთ-ერთი მხარე კერძო სამართლის იურიდიული პირია (სპს, კს, სს, შპს, კოოპერატივი) ქირავნობის უფლების წარმოშობისთვის სავალდებულოა ამ უფლების რეგისტრაცია საჯარო რეესტრში. სხვა შემთხვევაში, ქირავნობის უფლების წარმოშობისთვის, არ არის სავალდებულო, ამ უფლების რეგისტრაცია.

რა უნდა გააკეთოს მოქალაქემ ქირავნობის უფლების წამოშობისთვის?

უძრავ ქონებაზე ქირავნობის უფლების წარმოშობის რეგისტრაციისთვის მოქალაქეებმა იუსტიციის სახლს ან შესაბამის ტერიტორიულ სამსახურს უნდა მიმართონ, სადაც შემდეგი დოკუმენტების წარდგენაა საჭირო: განცხადება პირადობის დამადასტურებელი დოკუმენტის ასლი; სათანადო წესით დამოწმებული (სანოტარო წესით ან საჯარო რეესტრში უფლებამოსილი პირის მიერ) ქირავნობის უფლების წარმოშობის დამადასტურებელი დოკუმენტი; სარეგისტრაციო მომსახურების საფასურის გადახდის დამადასტურებელი დოკუმენტი (გადახდა შესაძლებელია ადგილზე) იმ შემთხვევაში თუ ქირავნობის უფლების მქონე სახელმწიფო, თვითმმართველი ერთეული ან ეროვნული ბანკია, აღნიშნულ შემთხვევაში მომსახურება ხორციელდება „საჯარო რეესტრის შესახებ საქართველოს კანონით დადგენილი მომსახურების საფასურის გადახდის გარეშე“. მას შემდეგ, რაც მხარეები ქირავნობის ხელშეკრულებას გააფორმებენ, ბინის მფლობელმა სახელმწიფოს ყოველთვიურად ქირის 5% უნდა უხადოს. რაც შეეხება კომერციულ ფართებს, ასეთ დროს გადასახადი იმატებს და ამ ფართის მფლობელი სახელმწიფოს ქირის 20%-ს უხდის.

რით აიხსნება ის პრაქტიკა, რომ მხარეები ქირავნობის ხელშეკრულებას იშვიათად აფორმებენ?

უმეტესად, გამქირავებელი თავს არიდებს აღნიშნული ხელშეკრულების გაფორმებას, რადგან არ უნდა ზემოხსენებული თანხის 5% გადაიხადოს. თუმცა, ყველას გვსმენია, რომ ამით არაკეთილსინდისიერი მდგმურები სარგებლობენ და მას რამდენიმე თვის ქირას არ უხდიან, შესაბამისად, გამქირავებლები ძალიან ზარალდებიან, რადგან რეალურად, თუ ურთიერთობა მხოლოდ ზეპირი მოლაპარაკების საფუძველზე ფორმდება, ასეთ დროს რამეს მტკიცება (მაგალითად, რა ოდენობის თანხა უნდა გადაეხადა მდგმურს) საკმაოდ რთული პროცესია. ამიტომ, ზემოთაც აღვნიშნე, რომ ყველაზე სწორი ნაბიჯი გამქირავებლის მხრიდან არის ის, რომ უძრავი ქონება ზეპირსიტყვიერად არ გააქირავოს და დამქირავებელთან ურთიერთობები წერილობით, ხელშეკრულებით განსაზღვროს.