რითეილი VS მცირე წარმოება - რა დაბრკოლებებს აწყდებიან ქართველი მეწარმეები პროდუქციის ქსელურ მარკეტებში შეტანისას

ქართველ მცირე მეწარმეებს ქსელურ მარკეტებში შესვლა უჭირთ. ამის შესახებ „ბიზნესპრესიუსთან“ ადგილობრივი მწარმოებელის ნაწილი საუბრობს.

მათი თქმით, გარდა იმისა, რომ ქსელში პროდუქციის შეტანის სანაცვლოდ თანხის გადახდაა საჭირო, არსებობს გარკვეული მოთხოვნები, რომლის დაკმაყოფილებაც მცირე წარმოებისთვის საკმაოდ რთულია.

შედეგად, ქართველი მეწარმეები იძულებული ხდებიან, საკუთარი საფირმო მაღაზია გახსნან ან გაყიდვები ინტერნეტის საშუალებით აწარმოონ.

კომპანია „ცომის“ დამფუძნებელი ნიკოლოზ სარაჯევი „ბიზნესპრესნიუსთან“ იმ დაბრკოლებებზე საუბრობს, რომელიც პირადად მას შეექმნა. მისი თქმით, გარდა მიუღებელი პირობებისა, ერთ-ერთ ქსელურ მარკეტში შესვლის სანაცვლოდ 10 000 ლარის დეპოზიტზე დასმა მოითხოვეს, რის გამოც იძულებული გახდა საკუთარი საფირმო მაღაზია გაეხსნა.

„დეპოზიტის თანხა ინდივიდუალურია. თუ იმავე პროდუქციას სხვა კომპანიებიც აწარმოებენ, გადასახადი უფრო მეტია. ერთ-ერთი ქსელური მარკეტის შემთხვევაში ეს იყო 1000 ლარი და იქიდან გამომდინარე, რომ მას 10 ფილიალი აქვს 10 000 ლარი უნდა გადაგეხადა. მართალია, ეს „დაძინებული“ თანხაა, რომელიც კონტრაქტის ვადის ამოწურვის შემდეგ, წესით, უკან გიბრუნდება, მაგრამ დამწყები მეწარმისთვისი ამის გადახდა რთულია. მითუმეტეს, რომ როგორც ვიცი, უკან დაბრუნებაც დროში იწელება.

კიდევ ერთი დაბრკოლებაა პროდუქციის ფასი. ქსელური მარკეტები ითხოვენ, რომ მათთან რამდენიმე პროცენტით ნაკლებ ფასად შეიტანო. გარდა ამისა, ან საერთოდ არ უნდა მოახდინო შენი პროდუქციის თვითრეალიზება, ან ქსელურ მარკეტში რა ფასსაც დაადებენ, შენც მინიმუმ იგივე ფასად უნდა გაყიდო.

ამას ემატება კლიენტის მიერ დაზიანებული პროდუქცია, რასაც ხელშეკრულებით გავალდებულებენ, რომ უკან დაიბრუნო. თუმცა რეალურად კლიენტმა დააზიანა, თუ იქ მომუშავე პერსონალმა, ვერავინ გაიგებს. ესეც საკმაოდ დიდი ზარალია მცირე მწარმოებლისთვის. განსაკუთრებით ისეთი პროდუქციის შემთხვევაში, რომელიც ადვილად დაზიანებადია. კონკრეტულად ცომის შემთხვევაში ეს ძალიან დიდ რისკს შეიცავდა, რადგან ჩვენს პროდუქციას ძალიან ფაქიზი მოპყრობა სჭირდება“,-აცხადებს ნიკოლოზ სარაჯევი.

მისი თქმით, იმისთვის, რომ ქართველი მცირე მეწარმეები რითეილის ბაზარზე თანაბარ კონკურენტულ გარემოში აღმოჩნდნენ, აუცილებელია გარკვეული შეღავაღების დაწესება. თუნდაც, მხოლოდ ადგილობრივი მცირე მეწარმეების მიერ შეტანილ პროდუქციაზე ქსელური მარკეტების დღგ-სგან გათავისუფლება.

„ვფიქრობ, სახელმწიფო მხოლოდ სტარტაპების დაწყებას კი არა, შემდეგ პროდუქციის რეალიზებასაც უნდა უწყობდეს ხელს. კი ბატონო, ჩვენ მცირე მეწარმეები დღგ-ს არ ვიხდით, მაგრამ როდესაც პროდუქცია ქსელურ მარკეტში შეგაქვს, დღგ-ს (18%-ის) გადახდა მათ უწევთ, რაც შემდეგ თავისთავად პროდუქციის ფასს ემატება. არ ვიცი რამდენად მოხერხდება, მაგრამ თუნდაც, ეს რომ მოგვარებულიყო და ქსელებს მცირე მეწარმეების პროდუქციაზე აღარ უწევდეთ დღგ-ს გადახდა, საკუთარ მარკეტში ყველა ქართული პროდუქციის შეტანას შეეცდებოდა. ამით მცირე მეწარმეებს შესაძლებლობა მიეცემათ, რომ მსხვილ კომპანიებს კონკურენცია გაუწიონ. არსებულ ვითრებაში კი, კონკურენციას ნამდვილად ვერ უწევენ, რადგან დიდი მეწარმეებს ქსელში შესვლის თანხის გადახდა ნამდვილად არ უჭირთ“,-აცხადებს ნიკოლოზ სარაჯევი.

კომპანია „ჭკვიანი თხილი“ ქსელურ მარკეტებში შესვლას დღესაც ცდილობს. როგორც კომპანიის ერთ-ერთი დამფუძნებელი ნინო ანდრიაძე „ბიზნესპრესნიუსთან“ საუბრისას აცხადებს, მცედლობას არ დააკლებს, რომ მათი პროდუქცია ქსელებშიც იყოს წარმოდგენილი, თუმცა სირთულეების გადალახვას როდის შეძლებს, არ იცის.

მანამდე კი, საკუთარი მომხმარებლების დაკმაყოფილებას, მხოლოდ ონლაინ გაყიდვებისა და რამდენიმე პატარა მაღაზიის საშუალებით ახერხებს.

„ქსელურ მარკეტებში მოხვედრა მარტივია, თუ გაქვს ფული. იმისთვის, რომ ქსელურ მარკეტში მოხვდე, სტანდარტულად დაწესებულია 5000, 7000 ლარი. გარდა ამისა, უნდა გადაიხადო „ქეშბექები“, კონკრეტული სივრცეები იყიდო, რაღაც მარკეტინგული აქტივობები განახორციელო და ა.შ. მიუხედავად ამდენი სირთულისა, მაინც ყველანაირად ვეცდებით, რომ რითეილში შევიდეთ, თუმცა როდის გადავლახავთ ამ ბარიერებს, არ ვიცი“,-აცხადებს ნინო ანდრიაძე.

მისი თქმით, კარგი იქნება თუ მცირე მეწარმეებს განსხვავებულ პირობებს შესთავაზებენ, ვიდრე მულტინაციონალურ ბრენდებს.

„წესით, სახელმწიფოს ინტერესშიც შედის, რომ მომხმარებლისთვის უფრო მეტი ადგილობრივი ბრენდი იყოს ხელმისაწვდომი. პირადად ჩემი კომპანიის ფინანსებისთვის და იმ ბეგრაუნდისთვის, რითიც მოვდივარ, ნამდვილად რთულია ამ თანხის გადახდა“,-ამბობს ნინო ანდრიაძე.

რითელ ბაზარზე მოხვედრის სირთულეებზე საუბრობს ქართული დაფასოებული თათარის მწარმოებელ კომპანია „გრეიფის“ დამფუძნებელი დავით რამაზაშვილიც. როგორც ის „ბიზნესპრესნიუსთან“ საუბრისას აცხადებს, ხანგრძლივ მოლაპარაკებებში ნაცნობების ჩარევაც კი დასჭირდა, რათა ქსელში შესვლის თანხა არა ერთიანად, არამედ რეალიზაციიდან ეტაპობივად გადაეხადა.

„ამ კუთხით საკამოდ დიდი გამოცდილება გვაქვს. მიუხედავად იმისა, რომ ამჟამად ჩვენი პროდუქცია რამდენიმე ქსელში იყიდება, აქამდე ძალიან რთული გზა გავიარეთ. მარკეტებს თავისი პოლიტიკა აქვთ, რომელიც განსხვავდება ერთმანეთისგან. უმეტეს შემთხვევაში ეს არის საგადასახადო პოლიტიკა. ცნობილი ქსელები პროდუქციის შეტანაზე ითხოვენ გარკვეულ გადასახადს. მაგალითად, ერთ-ერთ მარკეტში ეს თანხა იყო 10 000 ლარი და ზევით. გააჩნია რამდენი სახეობის პროდუქცია შეგაქვს. რაც მეტი ასორტიმენტია, მით უფრო ძვირდება გადასადი.

საკამოდ რთულია მცირე მეწარმეებისთვის ამის გადახდა. ერთა-ერთ ქსელთან ძალიან დიდი დრო დამჭირდა მოსალაპარაკებლად, რომ ეს თანხა შეემცირებინათ. ბოლოს როგორც იქნა, მოლაპარაკებით და ნაცნობების ჩარევით მოვახრეხე, რომ რეალიზებული თანხიდან ნელ-ნელა გაექვითათ და ერთიანიად ჯიბიდან არ გადამეხადა“,-აცხადებს დევით რამაზაშვილი.

მისი თქმით, ბოლო პერიოდში საუბარი იყო პროდუქციის შეტანის სანაცვლოდ დეპოზიტზე თანხის დასმაზეც, თუმცა როგორც დავით რამაზაშვილი აღნიშნავს, ქსელების უმეტესობა ამას არ აკეთებს და თანხას თავად იტოვებს.

„აქ გასათვალისწინებელია ქსელის მოტივი, თუ რატომ აკეთებს ამას. ხშირად, მეწარმეებად ძალიან მცირე და არც თუ ისე სერიოზულ წამოწყებებსაც თვლიან და ცხადია, ყველას უნდა, რომ ქსელში მოხვდეს. მარკეტების პოზიციაა, რომ ასეთი საგადასახადო პოლიტიკით სწორედ ამისგან იზღვევენ თავს, რათა მაღალი ბრუნვა და საკმაოდ სერიოზულ კომპანიებთან ჰქონდეთ ურთიერთობა. თუმცა, მე ვფიქრობ, ეს არა ფულით, არამედ სხვა ფორმით უნდა დარეგულირდეს. მაგალითად, პროდუქციისთვის კონკრეტული კრიტერიუმების დაწესებთ და ა.შ.“- აცხადებს დავით რამაზაშვილი.